Lajos Zilahi, pisac i publicista je bio jedan od najuspešnijih pisaca mađarske književnosti. Bio je i moderan tekstopisac, preduzetnik i vlasnik novinske kuće.
“Mi smo pisci koji žive sredinom dvadesetog veka i pokušavamo da razmišljamo, profesionalno pratimo nove misli koje se pojavljuju u čitavom čovečanstvu, a mi se polako uveravamo – i to verovanje je dublje iz dana u dan – da ljudsko društvo ima veliki potencijal u svim tačkama globusa – ide ka prosperitetu.”
Ova izjava čini osnovu svih misli u delima Lajoša Zilahija.
Rođen je 27. marta 1891. godine u Salvadoru. Diplomirao je na Pravnom fakultetu Univerziteta Pazmani Peter u Budimpešti, radilo je u advokatskoj kancelariji u Nagiszalonti. Učestvovao je u Prvom svetskom ratu i bio je teško ranjen u borbi.
Godine 1916. pisao je uglavnom ratne pjesme. Geza Heged je kasnije pisao o njemu: “Imao je veliki osjećaj forme, bez ikakve poetske inspiracije i originalnosti”. Vremenom je i sam Lajoš shvatio da nije lirski čovek, i od tada je objavljivao novinske članke i kratke priče u dnevniku Pest i drugim časopisima.
Godine 1917.napisao je svoj prvi komad Rose, koji je prikazan na pozornici Apollo kabarea. Njegov debi scenskog pisca bio je toliko uspešan da je, nastavio da piše niz jednokatnih drama, šala, tekstova, komedija …
Na početku Sovjetske republike bio je kratko vreme vojnik u Crvenoj armiji, ali mu je nedostajao radikalizam. Na kratko se nastanio u Beču. Po povratku kući, pojavio se sa svojim predstavama, koje su takođe bile uspešne u Narodnom pozorištu i Vigzinhazu.
Njegov prvi, blago erotski i lirsko-emocionalni ljubavni roman, Samrtno proleće, bio je veliki uspeh i učinio ga je poznatim do danas. Godine 1924. osvojio je nagradu Vojnits Mađarske akademije nauka sa svojom Senkom sunca, a godinu dana kasnije izabran je za člana Kisfaludijevog društva.
Jedno od osnovnih obeležja njegovih radova između dva rata (Dva zatvorenika, Sibir, Begunac) bila je društvena i moralna kriza uzrokovana Prvim svjetskim ratom. U svojim drugim djelima govorio je glasom zabrinutosti za sudbinu srednje klase (Bijeli jelen, Oružje se osvrće). U međuvremenu je nastavio da radi kao novinar: od 1927. bio je urednik u Budimpeštanskom biltenu. Takođe je imao aktivnu ulogu u javnom životu, pokušavajući da neuspešno, posreduje između zvanične politike Hortijevog sistema i levičarske inteligencije, na inicijativu Novog intelektualnog fronta.
Osnovao je sopstvenu filmsku produkciju pod imenom Pegazus, čiji je prvi rad bio Samrtno proleće, a Katalin Karadi i Pal Javor su igrali glavne uloge. Zilahi je koristio vlastiti namještaj, a dijelovi filma na selu snimani su na njegovom imanju. Zilahi je video uspeh filma u jednostavnosti priče: „… dečak je zaista voleo devojku. Nema više bajke.”
Godine 1930. dobio je jednu od najprestižnijih nagrada za svoja djela i aktivnosti, Corvin Venac. Od 1940. do 1944. bio je urednik Nedeljnog mosta. Nakon izbijanja Drugog svetskog rata, on se sve više protivio Hortijevom režimu i fašizmu. Godine 1943. stavio je antifašistički komad pod nazivom Fatorniok, koji je zabranjen nakon nemačke okupacije Nacionalnog kamernog teatra.
Nakon rata sa Albertom Albert-Giorgiijem postao je prvi urednik mađarsko-sovjetskog kulturnog društva, glavni i odgovorni urednik časopisa za književnost i nauku. Godine 1945. izabran je za člana Mađarske akademije nauka. Njegovo članstvo, koje je prestalo da postoji 1947. godine, obnovljeno je 1989. godine – posthumno.
Godine 1947. otputovao je u SAD na službeno putovanje i nije se vratio. Prema nekim izvorima, bio je “prebijen” kod kuće kako bi bio bolji. U Americi je napisao roman porodice Dukai tačan prikaz moralne dezintegracije mađarske aristokracije. U Americi, je mogao pristojno da živi od svog rada ali mu je emigraija teško pala. Želeo je da se vrati kući. Početkom šezdesetih godina kupio je kuću u bivšoj Jugoslaviji, u Novom Sadu, a često je išao do granice da bi vidio Mađarsku. Godine 1973. napokon je otišao kući i predao svoju molbu za repatrijaciju svojoj supruzi, Piroški Barczi. Međutim, to više nije bilo moguće. Umro je 1. decembra 1974. godine u Novom Sadu. Na kraju,urna sa njegovim pepelom je postavljena na groblju Farkasreti u Budimpešti.
Rekao je o sebi 1967. godine: “U Americi mi kažu kao komunistu, vi ste kod kuće nazvali reakciju – tako da ne znam koja izjava mi stvara veću gorčinu”.
