Rođen je 1932. u Alesandriji , Italija a umro 2016. u Milanu. Njegov otac, Giulio, bio je računovođa po zanimanju i učestvovao je u tri rata, a njegova majka, Giovanna, se tih ratnih godina preselila s Ekoom u Pijemont.
Ekov otac je želeo da on postane advokat, ali mu se želja nije ostvarila, sin mu se je počeo baviti srednjovekovnom filozofijom i književnošću.
Godine 1962. Eko se oženio Renatom Ramge koja je bila učiteljica njemačke umjetnosti. Imali dvoje djece, sina i kćerku.
Bio je pisac i semiolog, doktor filozofije na Univerzitetu u Torinu, sa L. Pareisonom. Njegova teza bila je na temu Estetski problem u Svetog Tome (1956), a njegov interes za filozofiju Svetog Tome Akvinskog i srednjovekovne kulture bio bi manje-više prisutan u svim njegovim delima, da bi se eksplicitno pojavio u njegovom romanu Ime ruže (1980). Od 1971. godine radio je kao nastavnik na Univerzitetu u Bolonji, gdje je bio na Katedri za semiotiku.
U širokoj produkciji autora mogu se definisati dvije ključne pretpostavke: prvo, uvjerenje da svaki filozofski koncept, svaki umjetnički izraz i svaka kulturna manifestacija, bilo koje vrste, mora biti postavljena unutar svog historijskog opsega; i drugo, potreba za jedinstvenom metodom analize, koja se zasniva na semiotičkoj teoriji, koja omogućava tumačenje svakog kulturnog fenomena kao akta komunikacije kojim upravljaju kodeksi, i stoga, izvan bilo kojeg idealističkog ili metafizičkog tumačenja.
Uzimajući u obzir ovaj pristup, može se razumjeti raznolikost aspekata koje je analizirao Umberto Eko, od avangardne umjetničke produkcije, kao u Otvorenom radu (1962), do masovne kulture, kao u Apokaliptičkom i integriranom. (1964) ili u Nadčovek masa (1976). Sistematizaciji semiotičke teorije posvetio se, pre svega, u Ugovoru o opštoj semiotici (1975), objavljenom skoro u isto vreme u Sjedinjenim Državama sa naslovom Teorija semiotike, rad u kojem je autor razradio teoriju kodova i tipologiju načina proizvodnje znakova.
U godinama uspona strukturalizma, Umberto Eko je napisao, suočavajući se sa ontološkom koncepcijom strukture prirodnih i kulturnih fenomena, Odsutnu strukturu (1968.), koja bi u Lektoru u fabuli (1979) dostigla svoj optimalni nastavak. U ovom poslednjem radu, u stvari, navodi se da razumevanje i analiza teksta zavise od interpretativne saradnje između autora i čitaoca, a ne od pripreme i utvrđivanja osnovnih struktura, fiksnih jednom za svagda .
Međutim, neki osnovni koncepti Ugovora o opštoj semiotici ponovo su proučavani, diskutovani i ponekad modifikovani od strane samog autora u nizu članaka napisanih za Einaudi Enciklopediju, a kasnije sakupljenih u Semiotici i filozofiji jezika (1984). Pojam znaka, posebno napuštajući model “rečnik” za “enciklopedijski” model, više se ne pojavljuje kao rezultat fiksne ekvivalencije, uspostavljene kodom, između izraza i sadržaja, već rezultat zaključivanja, to jest, dinamika semioze.
Ovim teoretskim radovima dodaju se svezci u kojima je Umberto Eko prikupljao posredne tekstove i aktuelne članke, kao što je Diario Minimum (1963), u kojem se nalaze poznati Elogio di Franti i Fenomenologia di Mike Bongiorno; Il costume di casa (1973); Dalla peripheri dell’impero (1976) i Sette anni di desiderio (1983).
Godine 1980. objavio je roman Ime ruže, citiran gore, srednjovjekovni ambijent inspirisan policijom, čije stranice savršeno kombiniraju sve teorijske teme rada Eko-a, uz odgovarajuću istorijsku rekonstrukciju sa scenariom maštovitog zapleta i velike narativne umetnosti.
To je radnjom nabijena priča koja se odvija u srednjovekovnoj italijanskoj opatiji i gde, sa strukturom sličnom policijskim romanima, protagonist, engleski fratar po imenu Guillermo de Baskerville, istražuje seriju ubistava i otkriva autora i induktori svih njih.
Ova duga priča, napisana na nagovar Jorge Luisa Borgesa ( slepog bibliotekara naracije), je mešavina različitih književnih oblika: crni roman, istorijski žanr, imitacija srednjovekovnih ili humorističkih stilova crtanog filma, moderan roman. Veliki deo uspeha dela, koji je postao evropski bestseler, leži u savršenstvu pisanja, koje vešto kombinuje citate sa originalnim materijalima, dajući oblik paradoksalnom katalogu postmodernosti, u kojem svako stvorenje se rađa iz osećanja, prema Eku, da je “sve već rečeno i napisano”.
Klatno Foucaulta (1988), druga priča autora, pokušao je da ponovo stvori hermetičku, okultističku i masonsku tradiciju kao metaforu za iracionalnost koja opstaje u savremenim terorističkim pokretima iu ekonomskoj mafiji. Iako je i prevedena i prodata širom svijeta, nije uživala u naklonosti kritičara i čitalaca, niti je izazvala takve povoljne kritike.
Umberto Eko umro je od raka pankreasa 19. februara 2016. u 84. godini života.
Umberto Eko sa suprugom Renatom Range
