Veliki jugoslovenski režiser, pripadnik takozvane “češke škole”, snimio je do sada oko 80 filmova i veliku TV seriju od 13 jednosatnih epizoda. U većini svojih filmova je režiser i scenarista. Rođen 1944. godine u Maslinici, na Šolti, kao drugi od tri sina oca Ivana, pomorca rodom iz Šibenika i majke Marije rodom sa Šolte. Prve godine života proveo je s majkom i starijim bratom Zdenkom u izbeglištvu, u El Šatu na Sinaju. Najmladji brat Andrija, poznati filmski motažer, rođen je 1947. kada se porodica vratila u Split.
Lordan je u Splitu odrastao, i već kao šesnaestogodišnjak počeo da snima amterske filmove u splitskom kino klubu. Do svoje 22 godine snimio je 25 kratkih filmova, od kojih su nagradjeni: Nedjelja (1961), Dnevnik (1963), Priča (1964), Arija (1964), Dah (1964), Koncert (1965), Noć i poslije noći noć (1968), Kišno / Nevina subota (1965), Portreti / U prolazu (1966). 1966.godine Lordan Zafranović je proglašen medjunarodnim majstorom amaterskog filma, što je najveće priznanje u toj oblasti.
Završio je pomorsku školu, a onda književnost i likovnu umetnost na Visokoj pedagoškoj akademiji u Splitu. Potom je otišao u Prag na studije filmske režije na čuvenoj Filmskoj akademiji, u klasu “oskarovca” Elmara Klosa. Diplomirao je 1971.godine, a kasnije je i magistrirao filmsku režiju.
U profesionalnoj produkciji režira od 1965.godine ( kratki igrani film “Živjela mladost”). Do 1989. snimio je više od 20 kratkih igranih filmova. 1971.godine za dva kratka igrana filma “Ave Marija” i “Prvi valcer”, dobio je Zlatnu medalju u Beogradu. Sledeće godine dobio je Srebrnu medalju Beograd za dokumentarac “Antika”. 1976. ponovo dobija Zlatnu medalju za film “Rad zida grad”.
Prvi dugometražni igrani film snimio je još kao student – “Nedjelja” (1969), a sledeći film, kompilacija tri srednjemetražna filma, “Kronika jednog zločina” (1973) nagrađen je u Čikagu. Za film “Muke po Mati” (1975) s temom iz dalmatinskog radničkog života, nagrađen je u Puli nagradom kritike. Povremeno je režirao i na televiziji, npr. njegovi su TV filmovi “Ubistvo u noćnom vozu” (1974, TV Beograd), i film “Gosti i radnici” (1977, za TV Zagreb).
A onda je 1978.godine snimio svoj veliki film “Okupacija u 26 slika”, kao prvi u takozvanoj “ratnoj trilogiji”, koju su činili i “Pad Italije” (1981) i “Večernja zvona” (1986). To je bio prelomni film, bavio se ratnom tematikom na dotad nevidjen način. “Okupacija” je dobila Veliku zlatnu arenu u Puli i bio je najgledaniji film u sezoni 1978/79 u bivšoj Jugoslaviji i bivšoj Čehoslovačkoj. Film je bio i kandidat za “Oskara”, koji mu je bio obećan, pod uslovom da izbaci scene ustaškog pokolja. Naravno, reditelj je odbio i tako ostao bez prestižne nagrade, koja bi mu možda karijeru odvela u sasvim drugom smeru.
Film počinje divnim, gotovo nestvarnim prizorima lepog Dubrovnika, i upoznaje nas sa trojicom prijatelja, mladića iz različitih porodica (Hrvat, Italijan i Jevrejin), koje početak okupacije 1941. usmerava sasvim različitim putevima. Idilična slika grada ruši se kako ratna zbivanja odmiču, zlo u ljudima narasta i kulminira naturalističkim šokantnim scenama iz autobusa koji vozi iznad Dubrovnika, dok dželati muče i ubijaju nedužne žrtve. Scenario su napisali Mirko Kovač i Lordan, po motivima knjige “Dubrovnik 41”, Mate Jakšića. U filmu se prvi put pojavljuju kasnije poznati glumci Frano Lasić, Tanja Bošković i Ena Begović.
I druga dva filma iz “ratne trilogije” su dobitnici Zlatnih arena u Puli, a Lordan je stekao reputaciju snažnog, autentičnog i beskompromisnog autora.
Lordan Zafranović je režirao i intimnu dramu “Ujed anđela” (1984), gde se radnja odvija u svetioniku, na ostrvu. Film “Haloa” / “Praznik kurvi” (1988) ima motiv ljubavnog trougla, sa elementima osvete i tragedije, a Neda Arnerić je dobila Zlatnu arenu u Puli za najbolju žensku ulogu. Scenario je urađen prema romanu Veljka Barbieria “Zatvor od oleandrovog lišća”.
1985.godine snimio je dokumentarni film “Krv i pepeo Jasenovca” koji je takodje nagradjen- dobio je Gran pri na festivalu dokumentarnog filma u Beogradu, ali mu je doneo i osude nešto kasnije. Krajem osamdesetih Zafranović je snimao dokumentarni film o usponu i padu fašizma u Hrvatskoj tokom Drugog svetsko rata i o ustaškom zločincu Andriji Artukoviću. Tada ga je Franjo Tudjman proglasio “neprijateljem hrvatskog naroda”, i bio je prinudjen da napusti Zagreb. Od 1991. do kraja 1994. živi u Parizu, a jednu godinu – 1992. živi i radi u Beču. Od 1995. do 2005. živi i stvara u Pragu, gde je radio i kao profesor režije na Filmskoj akademiji. Film je završio 1994.godine, pod nazivom “Zalazak stoljeća/Testament L. Z.”, kao celovečernji dokumentarni film u dva dela s epilogom. Prikazan je u mnogim evropskim gradovima, dobitnik je češke nagrade za najbolji dokumentarni film u 1994.godini.
Češkoj fazi pripadaju celovečernji igrani film “Lacrimosa” (Osveta je moja) (1995), dokumentarni film “Tko je M.Š.” (2000), dva dokumentarna filma “Oči Pekinga” (2003) i “Lica terakota” (2003), dobitnik nagrade za najbolju režiju na Beogradskom festivalu kratkog i dokumentarnog filma, eksperimentalni dokumentarni film “Simfonija nebeskog grada” (2004) dobitnik nagrade UNESCO-a za najbolji dokumentarni film u 2004., nagrade za najbolju režiju dokumentarnog filma na festivalu u Beogradu 2004, i nagrade za najbolju režiju na svetskom festivalu ekološkog filma u Karlovim Varima 2005.
Od 2005.godine Lordan Zafranović ponovo živi i radi u Zagrebu. 2011. je završio šestogodišnji projekat, dokumentarnu TV seriju “TITO – Posljednji svjedoci testamenta” u 13 epizoda, svaka po 55 minuta, koja je zbog produkcijskih okolnosti rađena u etapama i s većim pauzama. Recenzije seriju ocenuju kao “izuzetno kvalitetnu”, “lišenu ideološkog pristupa”, “nemerljive vrednosti” koja “pruža verodostojnost”.
